MAHMUT ALİ CENGİZ KÖROSMANOĞLU

-YENİ- 2026 YILI BİTKİSEL DESTEKLEMELER

• admin
• 14 Ekim 2025
• Yazar
• 1015 Görüntüleme

2026 YILI BİTKİSEL DESTEKLEMELER

“Tarımda Yeni Dönem: Planlı, Öngörülebilir ve Güçlü Destek Modeli”

Türkiye tarımı, 2025 yılıyla birlikte yeni bir destekleme anlayışına geçti. Artık yalnızca rakamların değil, planlamanın, öngörülebilirliğin ve üretim istikrarının esas alındığı bir model var. Resmî Gazete’nin 14 Eylül 2025 tarihli sayısında yayımlanan iki ayrı Cumhurbaşkanı Kararı, hem bitkisel üretim hem de hayvancılık desteklerinde yeni bir dönemin başladığını ilan etti.

Bu yıl ilk defa destekler, üretim sezonu başlamadan önce açıklandı. Böylece çiftçi ne ekeceğini, hangi üründe ne kadar destek alacağını önceden biliyor. Bu durum, üretim planlamasını kolaylaştırdığı gibi hem finansal hem de teknik kararları daha sağlıklı şekilde alabilmesine imkân tanıyor.

Geçen yıl başlatılan katsayı sistemi, bu yıl olgunlaşarak uygulanmaya devam ediyor. Artık her ürün, ülke için taşıdığı stratejik önem ve üretim maliyeti dikkate alınarak destekleniyor.

Desteklemelere 13 artı 1 ürünle devam edilecek. 13 stratejik ürün; hububat (arpa, buğday, mısır), baklagil (nohut, fasulye, mercimek), yağlı tohumlar (aspir, kanola, soya, pamuk, ayçiçeği) ve "diğer" dediğimiz patates ve soğan. "+1" olarak ifade edilen ise yem bitkileri.

Bu model ortaya çıkarılırken Ziraat Odaları, bakanlık yetkilileri, araştırma kuruluşları, üniversiteler, ticaret borsaları; kısacası tüm tarafların düşünceleri, görüş ve önerileri dikkate alınarak hazırlandı. İki yıl üzerine çalışılıp tarafların görüşleri alınarak şekillenmiş bir programdı. Yeni destekleme sisteminin en dikkat çekici tarafı, planlı üretim yaklaşımının devreye alınması. Tarımın geleceği artık belirsizlikle değil, planlamayla şekilleniyor.

Üretici ne ektiğini, ne alacağını ve hangi desteğe güvenebileceğini biliyor.

Bu da “rastgele üretim” döneminden “planlı üretim” dönemine geçişin miladı anlamına geliyor.

Bitkisel üretimde çiftçilere 3 ana başlıkta destekleme yapılıyor:

1.    Temel destek

2.    Planlı üretim desteği

3.    Üretimi geliştirme destekleri

2025 yılı için dekar başına 244 lira olan temel destek, 2026 yılı için 310 liraya çıkarılmıştı. Katsayıya göre bu destek şimdi ;

•      Buğday, arpa ve dane mısırda 403 lira,

•      Ayçiçeği, soya, kanola, fasulye ve çayda 465 lira,

•      Pamuk ve çeltikte 697,5 liraya kadar çıkıyor.

Burada temel destek İç Anadolu Bölgesi için 2026 üretim yılı için 310 lira. Her ürün için bir katsayı var. Buğdayın katsayısı 1,3. Katsayı, temel destekle çarpılıyor. Bu da 403 TL yapıyor.

Buğday ve arpada 403 TL temel + 403 TL planlı destek. Su kısıtı olan bölgelerde (Su kısıtı olan yerlerde temel destek 1,4 ile çarpılıyor. Bunlar tarım il ve ilçe müdürlüklerinde detaylı olarak veriliyor.) 434 TL ek destek ile toplam 1.079 TL. Eğer bu 3 kaleme ilave olarak sertifikalı tohum kullanırsa dekar başına 174 TL, katı organik gübre kullanırsa dekara 99 TL ilave destekle toplam dekara 1513 TL devlet destek verecek.

Ürün Adı Temel     Planlı      Su Kısıtı  Sertifikalı Tohum Kullanımı Katı Organik Gübre Kullanımı      Temel + Planlama Toplam

Buğday   403 403 434 174 99   806 1079 / 1513

Arpa 403 403 434 174 99   806 1079 / 1513

Aspir       310 310 248 62   99   620 781 / 1029

Nohut     310 310 248 124 99   620 843 / 1091

Yağlık Ayçiçeği      465 465 372 62   99   930 1091 / 1463

Mercimek       310 310 248 124 99   620 843 / 1091

Bu tablo, üretimde farklı ürün gruplarının dengelenmesini sağlarken, Türkiye’nin gıda arz güvenliği açısından da önemli bir adım anlamına geliyor.

Şimdi haberlere baktığımızda "Buğday, arpa ve dane mısırda 403 lira" oldu yazıyor. Bu yanlış bir haber veriliş şekli. 403 lira sadece temel destek. (Geçen yıl 317 TL idi.)

Buna ilave olarak planlı üretime uyarsa aynı miktarda ilave bir destek daha alıyor, yani 806 TL. Bir de su kısıtı desteği alıyor, 1079 TL. Yani en az bu kadar destek alıyor. 403 TL değil. Diğer desteklerle 1513 TL.

2025’te temel destek katsayısı 1 olan dane mısırın, 2026 üretim yılındaki katsayısı 1.3 olarak belirlendi. Geçen yıl olduğu gibi 1’inci kategoride yer alsaydı dane mısır desteği dekara 310 lira olacaktı. Bu değişiklikle dane mısıra verilen destek arttırılmış oldu. Dane mısıra dekar başına 403 lira temel destek ödenecek.

Yeni modelle birlikte tarım desteklerinin üç temel hedefi öne çıkıyor:

1.    Üreticinin önünü görmek,

2.    Planlı üretimi yaygınlaştırmak,

3.    Milli üretimi stratejik biçimde desteklemek.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen 11 il ve 52 ilçede su kısıtı uygulaması var. Su kısıtı olan bu havzalarda, 2026 üretim yılında dane mısır ve patates ekenlere temel destek, planlı üretim ve üretimi geliştirme desteği ödenmeyecek. Konya özelinde söylersek, bazı ilçeler su kısıtı olan yerler: Cihanbeyli, Kulu, Altınekin, Karatay (kısmen), Çumra (kısmen). Konya'da su sıkıntısından dolayı obrukların olduğu bir vakıa. Burada çok su tüketen mısırı engellemek gerekiyor. Hiçbir çiftçiye "sen mısır ekme" diyemezsin. Ama destekleri azaltarak mısırı daha az cazip hale getirebilirsin. Devlet de şu an bunu yapıyor. Konya'da burada mısır eken bir çiftçi ne temel destek, ne planlı üretim desteği, ne de üretimi geliştirme desteği alamayacak.

Bu 11 il ve 52 ilçede aspir, mercimek, nohut, yem bezelyesi eken çiftçilere, 2025 üretim yılı için 195,2 lira olan dekar başına destek ödemesi, 2026 ürünü için dekara 248 lira ödenecek.

Su kısıtı olan bu havzalarda (ilçelerde) arpa, buğday eken çiftçilere 1.4 katsayı ile 2025’te dekara 341,6 lira olan destek ödemesi 2026’da 434 lira olarak verilecek.

Yağlık ayçiçeğinde 1.2 katsayı ile su kısıtı olan il ve ilçelerdeki ayçiçeği üretimine dekar başına 2025 yılı için 292,8 lira olan destek, 2026 yılı için 372 lira oldu.

Karar kapsamında ayrıca, kapalı ortam bitkisel üretime yönelik genç ve kadın çiftçilere, dekar başına 930 lira ilave destek verilecek.

Organik tarım desteğinde, 1. derece tarımsal amaçlı üretici örgütlerine üye çiftçilere, destek katsayısının yüzde 25’i oranında (77,5 lira) ilave destek sunulacak.

Yıl boyunca (12 ay) hizmet sunan serbest tarım danışmanları ile Ziraat Odaları ve üretici örgütlerinde istihdam edilen danışmanlara verilen tarımsal yayım ve danışmanlık desteği, 2025 yılına göre yüzde 17,5 artırılarak; 2025 için 294 bin lira olan yıllık destek, 2026 üretim yılı için 345 bin 450 lira olarak ödenecek.

Hububat üretiminde sertifikalı tohum kullanımının artırılması amacıyla, geçen yıla göre destek katsayısı 0,50’den 0,56’ya çıkarıldı.

Katı organik-organomineral (kimyasal ve organik ham maddelerin harmanlanarak üretildiği gübre) desteğinde 0,21 (51,24 lira) olan katsayı, 0,32 (99,2 lira) olarak tespit edildi.

Biyolojik/biyoteknik mücadele desteği birim fiyatlarında yüzde 21 artış gerçekleştirildi.

Yani artık yalnızca üretim değil, doğru ürünün doğru yerde üretilmesi destekleniyor. Bu yaklaşım, Türkiye tarımının yıllardır ihtiyaç duyduğu havza bazlı üretim planlamasının fiilen hayata geçirilmesi anlamına geliyor.

Bu yeni destekleme modeli, tarımda uzun süredir beklenen bir dönüşümün habercisidir. Üretimi teşvik eden, çiftçiyi güçlendiren ve ülkenin gıda güvenliğini teminat altına alan bu yaklaşım, Türkiye tarımında yeni bir sayfa açıyor.